Klimatske promene donose sve češće i intenzivnije šumske požare širom sveta, pa i u Sjedinjenim Američkim Državama. Ovi požari imaju ozbiljne posledice po zdravlje ljudi, prirodu, imovinu i ekonomiju. Ipak, nova studija otkriva iznenađujući paradoks: toplota koju proizvode veliki požari na zapadu SAD može zapravo da poboljša kvalitet vazduha na istočnoj obali.
Kako je to moguće?
Dim i sitne čestice (PM2.5) iz požara mogu da pređu hiljade kilometara i izazovu ozbiljne zdravstvene probleme poput respiratornih i kardiovaskularnih oboljenja. Procene govore da zapadni požari svake godine doprinose stotinama hiljada prevremenih smrti na istoku SAD.
Međutim, istraživači su otkrili da sama toplota požara menja vremenske obrasce. Naime, snažni stubovi toplog vazduha podižu se u atmosferu i uzbuđuju talase u mlaznoj struji – brzom toku vazduha visoko u atmosferi. To remeti uobičajeni dotok vazduha sa Pacifika, a umesto njega povlači vetrove sa Atlantika. Rezultat je više kiše na istočnoj obali, a ta kiša efikasno „ispira“ zagađenje iz vazduha.
Šta kaže nauka?
Naučnici su analizirali podatke o kvalitetu vazduha u periodu od 2005. do 2015. i koristili napredne klimatske modele da bi odvojili uticaj dima od uticaja toplote. Tako su došli do neočekivanog zaključka – upravo toplota požara ima važnu ulogu u smanjenju zagađenja.
Ako se ovaj efekat zanemari, klimatski modeli precenjuju negativne posledice požara: prema studiji, to znači oko 1.200 prevremenih smrti više i gubitke od 3,3 milijarde dolara u proračunima.
Zašto je ovo važno?
Požari ostaju ozbiljna pretnja ljudima i prirodi, ali razumevanje svih njihovih posledica omogućava preciznije procene rizika. Ako se u buduće klimatske modele uključi i uloga toplote, stručnjaci i donosioci odluka dobiće tačnije informacije o tome gde su zajednice najugroženije i kako raspodeliti resurse.
