Turisti koji su ove godine pobegli sa vrelog juga u potrazi za osveženjem u Skandinaviji – doživeli su neprijatno iznenađenje. Umesto osvežavajućeg vetra sa severa, dočekali su ih rekordni toplotni talasi.
Nordijske zemlje poput Finske, Švedske i Norveške, nekada poznate po blagim letima, ovih dana liče više na južnu Španiju nego na Arktik. I dok su klima uređaji radili punom snagom, neki su spas tražili čak i – na klizalištu.
Skandinavska vrelina – brojevi koji šokiraju
- Finska: 22 uzastopna dana preko 30°C – najduži toplotni talas u istoriji merenja (od 1961).
- Norveška: Treći najtopliji jul ikada, prosečno +2.8°C više od sezonskog proseka.
- Švedska (sever): U mestima kao što su Haparanda i Jokmok, temperature su bile iznad 25°C i više od dve nedelje – nešto što nije viđeno čitav vek.
Ovo nisu usamljeni slučajevi, već deo šireg trenda koji naučnici odavno najavljuju: toplotni talasi su sve češći, duži i intenzivniji.
Ledena dvorana – spas za stanovnike i turiste
U finskom Rovaniemiju, gradu koji se nalazi severno od Arktičkog kruga, temperatura je prošle nedelje prešla 30°C. Gradovi su morali brzo da reaguju.
U Joensuiju je čak otvoreno klizalište kao javni prostor za rashlađivanje, jer su hitne službe bile zatrpane pacijentima sa zdravstvenim problemima izazvanim vrućinom. U Helsinkiju su prodavnice puštale ljude da leže pored rashladnih vitrina.
Zbog čega je sever sve topliji?
Arktik se zagreva četiri puta brže od ostatka planete. A Evropa je kontinent koji se najbrže zagreva od 1990. godine – brže čak i od Azije, prema podacima američke Nacionalne okeanografske i atmosferske administracije (NOAA).
Prema stručnjacima iz norveškog meteorološkog instituta, dužina i intenzitet ovogodišnjeg toplotnog talasa su neuobičajeni i direktno povezani sa klimatskim promenama.
“Coolcation”? Možda ne zadugo.
Trend takozvanih “coolcation” odmora – bežanja iz vrelih krajeva ka hladnijim destinacijama – dobija novo značenje. Ako temperature nastave da rastu i na krajnjem severu, pitanje je: gde ćemo se rashladiti u budućnosti?
“Imali smo toplotne talase i ranije, i imaćemo ih i ubuduće. Ali sada mnogo češće prekoračujemo granicu definicije toplotnog talasa, i ti talasi su topliji”, kaže prof. Hanele Korhonen iz Finskog meteorološkog instituta.
