Analiza uzoraka asteroida Benu, koje je NASA-ina misija OSIRIS-REx donela na Zemlju 2023. godine, pokazala je da ovaj svemirski objekat predstavlja pravu vremensku kapsulu starih materijala iz čitavog Sunčevog sistema – pa i izvan njega.
Naučnici su u Benuu pronašli prašinu nastalu od davno ugašenih zvezda – zajedno sa organskim materijama i mineralima koji su nastali u različitim delovima Sunčevog sistema. Time je potvrđeno da Benu sadrži jedinstvenu mešavinu materijala različitog porekla, starih više od 4 milijarde godina.
Benu je zapravo nastao raspadom većeg „roditeljskog“ asteroida, koji se sudario sa drugim telom u asteroidnom pojasu između Marsa i Jupitera. Ti fragmenti su se ponovo spojili u novu celinu, a sličan proces se možda ponavljao više puta tokom njegove istorije.
Analize su otkrile da je voda odigrala ključnu ulogu u oblikovanju ovih materijala. U unutrašnjosti roditeljskog asteroida led iz spoljašnjeg Sunčevog sistema se otopio i reagovao sa mineralima na temperaturi bliskoj sobnoj. Tako je došlo do stvaranja i preoblikovanja minerala, a danas se procenjuje da čak 80% njih sadrži vodu u svojoj unutrašnjosti.
Ipak, Benu nije ostao netaknut. Površina njegovih čestica pokazuje tragove mikrometeoritskih udara i uticaja solarnog vetra. Ovi procesi, poznati kao svemirsko „vremensko trošenje“, menjaju izgled i sastav površine brže nego što se ranije mislilo.
Zanimljivo je i poređenje sa asteroidom Rjugu, sa kog je japanska misija Hayabusa 2 donela uzorke 2019. godine. Sličnosti u hemijskom i izotopskom sastavu sugerišu da su njihovi roditeljski asteroidi potekli iz iste regije ranog Sunčevog sistema, ali razlike ukazuju da materijal možda nije bio jednako izmešan kako se pretpostavljalo.
Ono što čini Benu posebnim jeste što nam omogućava uvid u materijale koji na Zemlju nikada ne bi stigli u obliku meteorita. Većina njih bi sagorela u atmosferi ili bi brzo reagovala sa kiseonikom i vlagom. Zato su misije poput OSIRIS-REx od neprocenjive važnosti – one nam donose netaknute uzorke koji čuvaju priču o nastanku našeg planetarnog sistema.
Napomena: Tekst je nastao zahvaljujući istraživanju Univerziteta Arizona
