Jedan od najuglednijih američkih naučnika u oblasti svemirskih istraživanja, dr Robert Zubrin, otvoreno je optužio Donalda Trampa da je direktno ugrozio svemirsku nauku, naučnike i ključne istraživačke programe američke svemirske agencije NASA. U autorskom tekstu objavljenom u časopisu SpaceNews, Zubrin je upozorio da će planirano smanjenje budžeta NASA-e za čak 24 odsto imati razorne posledice po američku svemirsku nauku, a među otkazanim projektima su i misije koje su već u završnim fazama pripreme.
Šta je smislio Tramp?
Evo šta je pisao na sajtu “Space News” istaknuti naučnik Zubrin.
“Dana 2. maja, Trampova administracija najavila je nameru da drastično smanji budžet Naučne direkcije NASA-e (Science Directorate), sa 7,3 milijarde dolara u 2025. na 3,8 milijardi dolara u fiskalnoj 2026. godini. Ova smanjenja gotovo sigurno znače obustavljanje misija kao što su rover Curiosity, teleskop Hubble, sonde Voyager i New Horizons, kao i prekid gotovo svih budućih planova za istraživanje planeta i astronomskih misija. Među otkazanim projektima su Roman Space Telescope, koji je već koštao 4 milijarde dolara i trenutno je u završnoj fazi montaže za lansiranje naredne godine, i misija za povratak uzoraka sa Marsa (Mars Sample Return). Operacije teleskopa James Webb, koji je nedavno detektovao potencijalni biosignal u atmosferi egzoplanete udaljene 124 svetlosne godine, biće ozbiljno ograničene“, napisao je on u svojoj kolumni.
Prema njemu, rezovi u naučnom programu (od 6 milijardi dolara koje se sada oduzimaju od budžeta NASA-e, čak 3,5 milijardi otpada na Naučnu direkciju – smanjenje od 48%) nemaju nikakvog smisla.
Dodao je i da Trampu ne treba robotska misija na Marsu i povratak uzoraka sa Crvene planete, a kao razlog je naveo misije Ilona Maska.
“Veći problem je to što se Ilon Mask u protekle dve godine politički definisao na krajnje partizanski način. Ako se ljudska misija na Marsu bude posmatrala kao Trampovo-Maskovo igralište, sigurno će biti otkazana čim politički vetrovi promene pravac. Takva misija bi bila osuđena na propast, posebno ako se simbolički poveže sa ubistvom NASA-inog naučnog programa o Marsu“, naveo je on.
Jasno kao dan u njegovom slučaju, ističe i da ljudska misija na Mars treba da bude američka misija, a ne Maskova, te da Mask treba da bude saveznik, a ne neprijatelj američke svemirske nauke.
Kejti, žao mi je, nisi astronautkinja
Mask može da pomogne
On ne spori da bi Starship – Muskovo svemirsko vozilo – jednog dana mogao poslužiti za naučne misije, ali ističe da bez jakog naučnog sektora i ozbiljnog budžeta, neće biti ni naučnog sadržaja koji bi se tim vozilima slao na Mars.
“Program svemirske nauke nije samo najvredniji deo NASA-e. On je gotička katedrala našeg doba, simbol težnje ka istini kroz nauku“, piše Zubrin i zaključuje da bi njegovo uništenje bilo “zločin protiv nauke i civilizacije”.
Ovaj istup dolazi u trenutku kada se u američkom Kongresu vode debate o budžetu, a mnogi naučnici se nadaju da će Kongres uspeti da zaustavi najgore posledice predloženih rezova.
Ko je Robert Zubrin?
Robert Zubrin je američki inženjer aeronautike i astronautike, poznat po svojoj strastvenoj podršci istraživanju Marsa. Osnivač je i predsednik Mars Society, organizacije koja promoviše ljudsku kolonizaciju Marsa. Autor je brojnih naučno-popularnih knjiga, među kojima je najpoznatija The Case for Mars. Često se oglašava povodom svemirskih politika, zalažući se za ambiciozne istraživačke ciljeve i racionalnu potrošnju sredstava, uz čestu kritiku političkog mešanja i birokratije koja sputava napredak.
