Administracija Donalda Trampa planira da otpusti najmanje 2.145 zaposlenih u NASA-i, uključujući veliki broj iskusnih naučnika, inženjera i menadžera – pokazali su dokumenti u koje je imao uvid Politico.
Radi se o najužem stručnom kadru agencije, od kojih čak 1.818 radi direktno na ključnim misijama – poput ljudskih svemirskih letova, astronomije i istraživanja planete Mars.
Ove mere deo su šireg plana smanjenja američke administracije, koji se sprovodi kroz prinudne penzije, otpremnine i odložene ostavke.
Nauka kao kolateralna šteta
Istovremeno, Trampova administracija predlaže smanjenje budžeta NASA-inog naučnog sektora za čak 47% u budžetskom predlogu za fiskalnu 2026. godinu.
Sedmoro bivših direktora NASA-inog naučnog sektora poslalo je pismo Kongresu u kojem oštro kritikuju ove poteze i upozoravaju da oni:
- ugrožavaju američko vođstvo u svemiru,
- potkopavaju tehnološku superiornost SAD,
- i otvaraju vrata Kini da preuzme globalnu dominaciju u svemirskoj nauci.
U pismu se navode konkretni uspešni projekti koji su proizašli iz NASA-ine nauke, uključujući:
- Rover Perseverance na Marsu,
- Svemirski teleskop James Webb,
- Misiju Parker Solar Probe,
- Teleskop Hubble,
- Inovacije u oblasti malih satelita.
“Ekonomija ovih rezova ignoriše osnovnu istinu: ulaganja u NASA-inu nauku su pokretači američke ekonomije i tehnološkog vođstva.”
Kina čeka svoj trenutak
Kineski svemirski program u poslednjim godinama beleži značajan napredak, a planovi uključuju:
- Povratak uzoraka sa Marsa,
- Misije ka Neptunu,
- Istraživanja klimatskih promena,
- Napredna astronomija i kosmologija.
U trenutku kada Kina investira više nego ikada, povlačenje SAD iz svemirske nauke može imati dugoročne posledice ne samo za nauku – već i za geopolitiku.
NASA bez vođstva
Situaciju dodatno pogoršava činjenica da NASA trenutno nema potvrđenog administratora. Tramp je iznenada povukao svoju prethodnu nominaciju – milijardera i privatnog astronauta Džareda Ajzakmana – navodno u političkom sukobu sa Ilonom Maskom.
Tramp je na društvenim mrežama napisao da bi “bilo neprikladno da blizak Maskov prijatelj vodi NASA-u, s obzirom da je Maskova kompanija SpaceX direktno povezana s agencijom”.
Kosmički zaključak
U vremenu kada je čovečanstvo bliže nego ikada povratku na Mesec i prvim misijama ka Marsu, ovakvi rezovi u naučnom sektoru šalju zabrinjavajuću poruku. Dok Kina jača svoje kapacitete, Sjedinjene Države rizikuju da izgube decenije uloženog znanja, vizije i globalnog autoriteta u svemiru.
One Response